Jerzy Danielewicz (filolog)

---

Życiorys

Jerzy Danielewicz swoją edukację rozpoczął w Wolsztynie, gdzie w 1959 roku zdał maturę w liceum ogólnokształcącym. Następnie, na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w 1964 roku zdobył tytuł magistra filologii klasycznej, a jego opiekunem naukowym był prof. dr hab. Michał Swoboda. Po kilku latach, w 1969 roku, uzyskał doktorat z zakresu nauk humanistycznych, dokonując obrony rozprawy zatytułowanej „Technika opisów w Metamorfozach Owidiusza” (UAM). W 1976 roku przeprowadził habilitację, której temat brzmiał „Morfologia hymnu antycznego” (UAM).

W okresie od 1985 do 1988 roku pełnił funkcję dziekana Wydziału Filologicznego. Poza tym, w latach 1987-2012 kierował Zakładem Hellenistyki w Instytucie Filologii Klasycznej UAM. W 1986 roku uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych, a od 1995 roku jest profesorem zwyczajnym w Instytucie Filologii Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Jerzy Danielewicz to laureat licznych stypendiów oraz nagród zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Jako promotor i recenzent wniósł istotny wkład w rozwój naukowy wielu doktorantów oraz habilitantów. Jego dorobek obejmuje wiele książek oraz artykułów naukowych, co czyni go znaczącą postacią w swojej dziedzinie.

Członkostwo w stowarzyszeniach i organizacjach

Jerzy Danielewicz od momentu 1964 roku jest aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Filologicznego. W przeszłości pełnił również funkcję w Zarządzie Głównym tego towarzystwa, co podkreśla jego zaangażowanie w rozwój filologii w Polsce. Zyskał miano członka korespondenta w Polskiej Akademii Umiejętności w 2003 roku, a od 2010 roku pełni funkcję członka czynnego, co ilustruje jego stałe zaangażowanie w działalność akademicką.

Warto dodać, że jest on również członkiem Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk, gdzie od 1978 roku, przeszedł przez różne etapy zarządzania, w tym funkcje wiceprzewodniczącego w latach 2000–2003, następnie przewodniczącego w latach 2003–2011 oraz honorowego przewodniczącego od 2012 roku.

Od 2008 roku Jerzy Danielewicz jest także członkiem Network for the Studies of Archaic and Classical Greek Song przy Radboud University Nijmegen w Holandii oraz Międzynarodowego Ośrodka Studiów Helleńskich Koinonema. Jego wkład w naukę potwierdza również fakt, że był współredaktorem czasopisma Eos, a od 2012 roku zasiada w Komitecie Redakcyjnym czasopisma Meander.

Jako Gastprofessor oraz visiting scholar wygłaszał wykłady w wielu krajach, w tym w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoszech, Węgrzech i Rumunii, co dodatkowo świadczy o jego międzynarodowej renomie jako eksperta w dziedzinie filologii.

Zainteresowania naukowe

Jerzy Danielewicz specjalizuje się w wielu obszarach współczesnej filologii, a jego badania koncentrują się na różnych aspektach literatury greckiej.

• liryka grecka z okresu archaicznego i klasycznego, zwłaszcza melika,
• komedia grecka,
• poezja aleksandryjska,
• epigramaty i hymny greckie,
• metryka grecka i łacińska,
• grecka proza encyklopedyczna z czasów cesarstwa.

Nagrody i wyróżnienia

Jerzy Danielewicz, znany filolog, zdobył wiele prestiżowych nagród oraz wyróżnień w trakcie swojej kariery. Oto kluczowe osiągnięcia:

• 1980 – wybrany na wiceprezydenta OVIDIANUM w Rumunii,
• 1983, 1987 – pełnił rolę Senior Visiting Scholar na Uniwersytecie Oksfordzkim w Wielkiej Brytanii,
• 1986–1990 – był członkiem brytyjsko-polskiej komisji, która kwalifikowała młodych polskich naukowców do rocznych studiów podyplomowych w Oksfordzie,
• 1989 – zdobył tytuł Gastprofessora na Christian-Albrechts-Universität zu Kiel w Niemczech,
• 2000 – otrzymał nominację do nagrody im. Jana Długosza, wspólnie z prof. dr hab. Krystyną Bartol, za książkę „Liryka grecka. Wybór tekstów i komentarz”,
• 2003 – laureat The Griffith Fund na Jesus College w Oksfordzie,
• 2005 – odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• 1972, 1982, 1985, 2006, 2011 – zdobył nagrody naukowe ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Wybrane publikacje

Książki

Jerzy Danielewicz to znakomity filolog, którego prace przyczyniły się znacząco do zrozumienia literatury antycznej. Jego książki przedstawiają różnorodność tematów związanych z poezją grecką i rzymską. Oto niektóre z nich:

• Technika opisów w „Metamorfozach” Owidiusza, Poznań 1971,
• Morfologia hymnu antycznego. Na materiale greckich zbiorów hymnicznych, Poznań 1976,
• Modlitwa i hymn w poezji rzymskiej, Poznań 1981 (wraz z Michałem Swobodą),
• Liryka starożytnej Grecji, Wrocław 1984, 1987, 2006 (wraz z Włodzimierzem Appelem i Alicją Szastyńską-Siemion; wydanie nowe, przejrzane i rozszerzone: Warszawa-Poznań 1996 i 2001),
• Anakreont i anakreontyki, Warszawa 1987 (wraz z Alicją Szastyńską-Siemion),
• Alkajos i Safona, Warszawa 1989,
• Miary wierszowe greckiej liryki. Problemy opisu i interpretacji, Poznań 1994 (wersja angielska: The Metres of Greek Lyric Poetry. Problems of Notation and Interpretation, Bochum 1996),
• Liryka grecka, vol. 2: Melika, Warszawa-Poznań 1999,
• Starożytna Grecja. Liryki najpiękniejsze, Toruń 2000 (wraz z Janiną Brzostowską i Zygmuntem Kubiakiem),
• Posejdippos. Epigramy, Warszawa 2004,
• Atenajos. Uczta mędrców, Poznań 2010 (wraz z Krystyną Bartol),
• Komedia grecka od Epicharma do Menandra. Wybór fragmentów, Warszawa 2011 (wraz z Krystyną Bartol).

Rozdziały i artykuły w pracach zbiorowych, hasła w encyklopediach

Danielewicz brał także udział w wielu projektach zbiorowych, a jego hasła w encyklopediach dostarczają cennych informacji. Wybrane prace to:

• Relacja: autor-podmiot literacki w liryce greckiej, w: Autor – Podmiot literacki – Bohater, studia pod red. A. Martuszewskiej i J. Sławińskiego, Wrocław 1983, 129-142,
• Love with Doris: A Medical Explanation? (On Dioscorides A.P. V 55. 7-8), w: J. Ebert, H.-D. Zimmermann (edd.), Innere und äußere Integration der Altertumswissenschaften, Halle (Saale) 1989, 233-236,
• Eumelos, w: Vetustatis amore et studio. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Kazimierzowi Limanowi, red. I. Lewandowski, A. Wójcik, Poznań 1995, 109-111,
• Kolory morza w liryce greckiej, w: Morze w kulturze starożytnych Greków i Rzymian, red. J. Rostropowicz, Opole 1995, 69-80,
• Grecki epigram żałobny, w: Pochwała historii powszechnej. Księga pamiątkowa ofiarowana Prof. A. Bartnickiemu, Warszawa 1996, 47-57,
• Tyrtajos, w: Litteris vivere. Księga pamiątkowa ofiarowana Prof. A. Wójcikowi, Poznań 1996, 23-29,
• Natura [w poezji Horacego], w: Enciclopedia Oraziana, Vol. 2, Roma 1997, 586-589,
• Sporne problemy w interpretacji pieśni Anakreonta, w: Studia nad kulturą antyczną, red. J. Rostropowicz, Opole 1997, 19-29,
• Sarbiewski, w: Enciclopedia Oraziana, Vol. 3, Roma 1998, 468,
• Polonia [= Horacy w Polsce], w: Enciclopedia Oraziana, Vol. 3, Roma 1998, 584-586,
• Metatext and its Functions in Greek Lyric, w: S. J. Harrison (ed.), Texts, Ideas, and the Classics. Scholarship, Theory, and Classical Literature, Oxford 2001, 46-61,
• Temat wolności w liryce greckiej, w: Freedom and Democracy in Greek Literature, red. J. Korpanty, J. Styka, Kraków 2001, 73-85,
• Wstęp do wydania polskiego, w: Martin L. West, Wprowadzenie do metryki greckiej, przełożył J. Partyka, tłumaczenie przejrzał i poprzedził wstępem J. Danielewicz, Kraków 2003, 7-11,
• Prosimetrum greckie i jego realizacja w Uczcie mędrców Atenajosa, w: Sapere aude. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi dr. hab. Marianowi Szarmachowi z okazji 65 rocznicy urodzin, red. I. Mikołajczyk, Toruń 2004, 107-116,
• Z warsztatu komediopisarzy: katalog potraw u Anaksandridesa, w: Thaleia. Humor w antyku. Księga pamiątkowa Janinie Ławińskiej-Tyszkowskiej w siedemdziesiątą rocznicę urodzin przez przyjaciół, kolegów i uczniów ofiarowana, red. G. Malinowski, Wrocław 2004, 58-64 (Classica Wratislaviensia 24),
• Echa Safony w epigramach Posejdipposa, w: Euterpe, Terpsichore, Erato. Liryka grecka i jej recepcja. Księga pamiątkowa Alicji Szastyńskiej-Siemion w siedemdziesiątą rocznicę urodzin przez przyjaciół, kolegów, uczniów ofiarowana, red. M. Wróbel, Wrocław 2005, 42-48 (Classica Wratislaviensia 26),
• Literatura Grecji starożytnej, red. H. Podbielski, Lublin 2005 (autor 9 rozdziałów),
• The Tetrax in Athenaeus’ Deipnosophistae or Logodeipnon in Action, w: Birthday Beasts’ Book. Where Human Roads Cross Animal Trails. Cultural Studies in Honour of Jerzy Axer, red. K. Marciniak, Warszawa 2011, 61-66,
• Epicharmowa techne rhetorike w: Starożytny dramat. Teoria – Praktyka – Recepcja. Księga pamiątkowa ku czci Profesorów Roberta R. Chodkowskiego i Henryka Podbielskiego, red. K. Narecki, Lublin 2011, 45-56,
• A Palindrome, an Acrostich and a Riddle: Three Solutions, w: J. Kwapisz, D. Petrain, M. Szymański (edd.), The Muse at Play. Riddles and Wordplay in Greek and Latin Poetry, Berlin-Boston 2013, 320-334.

Artykuły naukowe

Warto również zwrócić uwagę na szereg artykułów naukowych, które są dowodem na wszechstronność badań Danielewicza. Najważniejsze z nich to:

• Kilka uwag na temat izometryczności przekładów poezji antycznej, Meander 18, 1963, 365-368,
• Hymni Homerici minores quanam arte conscripti sint, Symbolae Philologorum Posnaniensium 1, 1973, 7-17,
• Arystotelesowskie składniki tragedii a projekt wykonawcy w dramacie greckim, Teksty 3 (39), 1978, 93-105,
• Anacreontics as a Literary Genre, Acta Classica Universitatis Scientiarum Debreceniensis 22, 1986, 41-51,
• Deixis in Greek Choral Lyric, Quaderni Urbinati di Cultura Classica n.s. 34, 1990, 7-17,
• Towards an Understanding of the Chorus: Homer on Early Forms of Lyric Poetry, Eos 78, 1990, 55-62,
• Erotyka w jambie greckim epoki archaicznej, Classica Wratislaviensia 13, 1990, 13-22,
• L’inno nella lirica romana fino all’eta di Augusto: dal culto alla letteratura, A.I.O.N. 13, 1991, 279-289,
• Monodia – liryka chóralna: współczesne dyskusje na temat podziału liryki greckiej, Symbolae Philologorum Posnaniensium 10, 1994, 3-11,
• Nowo odkryte elegie Simonidesa, Meander 49, 1994, 211-218,
• Biesiadne inicjacje. Rozważania o greckim sympozjonie, Konteksty 55 nr 1-4, 2001, 56-62 (przedruk w: D. Kosiński (red.), Misteria, inicjacje, Kraków 2001, 23-34),
• Posidippus Epigr. 52 Austin-Bastianini (P. Mil. Vogl. VIII 309, col. VIII 25-30), Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 151, 2005, 30-32,
• Further Hellenistic Acrostics: Aratus and Others, Mnemosyne 58, 2005, 321-334,
• On lines 8 and 12 of the New Sappho (P. Köln 21351 + 21376), Eos 92, 2005, 133-136,
• Nowo odkryte teksty Safony i Archilocha, w: Sprawozdania z czynności i posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności, vol. 70, 2006 (Nowo odczytane teksty Safony i Archilocha, Meander 60, 2005, 135-149),
• Bacchylides fr. 20A, 12 S.-M. and Sappho, P. Köln fr. I-II, 12, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 155, 2006, 19-21,
• Opisy posągów (Andriantopoiika) w nowo odkrytych epigramach Posejdipposa, Roczniki Humanistyczne 54-55, zeszyt 3, 2006-2007, 119-129,
• Alexis, Lebes, Fr. 129.17 Kassel-Austin: Unnecessary Obeli?, Hermes 136, 2008, 246-249,
• Poezja starogrecka na papirusach – ważniejsze odkrycia z ostatnich dekad, Nowy Filomata 16 (1), 2012, 3-9.

---

Oceń: Jerzy Danielewicz (filolog)

---